Thursday 24 March 2016

कथा अनि ब्यंथा भाग २६ " जापानी नागरिक , बेलायती नागरिक संगको भेट "


पोखरा गएको दोस्रो दिन ,पुरानो साथीहरु संग पोखरा शहर घुम्न जान्छ  । ५-६ जना भएर पहिला बैदाम धुम्न जान्छन  ,बैदामलाई लेक साईड भनेर पनि भनिन्छ । फेवातालको छेउमा अबस्तित रमणिय स्थल हो यो । यहाँ नेपाल आउने सबै जसो पर्यटकहरु आउछन । अन्नपुर्ण हिमाल चड्ने बिदेशी पर्यटकहरु पोखरा हुदै ट्रेकिङ्ग जाने गर्दछन । यस्ता प्रर्यटकहरुको पहिलो गन्तव्य पनि हो  । 
कालिदास अनि साथीहरु बैदाम घुमेर ,फेवातालमा  डुन्गा चलाई , अन्तिममा फेवातालको बीचमा रहेको ताल बाराही मन्दिर घुम्न जाने योजना बनाउछन  । पुराना साथीहरु संग पुराना याँदहरुका साथ , पुरानै कुरा गरि ,पुरानै शहर घुम्दा कति रमाइलो  । 

सबै जना भएर बैदामको एउटा क्याफेमा लन्चगरि फेवाताल तिर जना लागेका के थिए । कालिदासले जापानी भाषा बोलेका जोड-जोडी लाई देख्छ । जापानी भाषा बुज्ने भएर होला ,तिनीहरुले बोलेको सबै बुज्छ पनि । तिनीहरु पोखरा धुम्न आएका रहेछन ,कहाँ कसरी जाँदा हुन्छ , कसरी समयको सदुपयोग हुन्छ भनि कुराकानी गरेका रहेछन  , जापानी भएर होला समय खेर फाल्नु हुदैन भनेर कुरा गरि राखेका थिए  । कालीदासले  मनमनै घुम्न आउदा पनि केको समयको कुरा गरेको होला ,सबै कुराहरु भुली घुमे हुनेनी भनेर सोचिराखेको हुन्छ र अन्तिममा ति जापानीहरुसंग बोल्ने प्रयास गर्छ । 

John Steinbeck ले भनेको जस्तो यात्रा गर्नु भनेको बिबाह गर्नु जस्तै हो , कन्टोर्ल गर्न खोज्नु नै गल्ती हो भनेको जस्तै समयलाई एकछिन बिर्सी हामी सन्गै घुम्न जाउँ , अन र अफलाई छुट्टाउन सक्नु पर्छ ...भनेर उनीहरुलाई हामीसगै पारी जाने त भनेर बोलाउछ । यसरी जापानबाट सिकेकाकुराहरु जापानीजहरुलाईनै सिकाउने अवसर पाउछ कालीदासले । 

जापानी भाषामा कुरा गर्ने नेपाली देखेर ति जापानीहरु पनि दङ्ग परिरहेका थिए । अनि साथीहरुका साथ ति जापानीहरु पनि फेवाताल घुम्न जाने निर्णय गर्दछन । डुन्गा चढी फेवाताल , त्यसमाथी मौसम पनि राम्रो भएकाले फेवातालमा माछापुच्छ्रेको छायाँ छर्लन्गै देखिएको थियो ।

साथीहरुले "फेवाताल को आगनमा लै लै माछापुच्छ्रेको छायाँ.......... भन्ने प्रकाश श्रेष्ठ दाजुको गीतको गीत गाउन सुरु गरेका थिए  । कालीदास चाही त्यो गीतको बारेमा जापानीहरुलाई जानकारी दिईरहेको थियो । जापानीहरु पनि गीतको अर्थ बुजॆ पछि ,कालीदासहरु संगै गीत गाई मनोरंजन लिन्छन  । केहि समय पछि ताल बाराही मन्दिरमा पुगीहालिन्छ ,सबैजनाले ताल बाराही माताको दर्शन गरि फोटो पनि खिचि , फेरी डुन्गा चढी बैदाम फर्कन्छन ।

त्यसपछि  जापानीहरु ड़ेविज फल तिर लाग्छन । कालीदास अनि साथीहरु चाही पोखरा शहर घुम्ने भनि महेन्द्रपुल तिर जान्छन । महेन्द्रपुलपनि धेरै परिबर्तनभै सकेको रहेछ । युबा युबतीहरुको फेशन , शहरमा गुड्ने गाढीहरुको संख्या पनि धेरै बढेको जस्तो थियो । शहर प्रदुसित हुदै गईरह्को जस्तो लाग्छ । सबै कुराहरु अब्यस्थित नै थिए । यही बेलामा टाउन पाल्निन्ग गर्न सके हुन्थ्यो , कसले गर्ने अनि फेरी रुलहरु बनाए पनि कसलेपो टेर्ने । हाम्रो नेपालमा काम गर्न गार्हो छ भन्ने कुराहरु गर्दा गर्दै साँझ पनि परिहाल्छ । त्यसपछि , भोलि सराङ्कोट जाने योजना बनाउछन र सबै जना आ-आफ्नो घर तिर लाग्छन । 

कालीदास आफ्नो घर करिब ७ बजेतिर घर पुग्छ  , खाना तयार भईसकेको रहेछ । धेरैपछि हजुरआमा , आमाको हातको खाना पाउदा मख्खै थियो । 

आफ्नो परिबार संग सन्गै बसी खाना नखाएको पनि ३-४ बर्ष भैसकेकोले पनि होला , कालीदास हसिलो अनुहार गरि खानाका गासहरु मुखमा लगीरहेको थियो । अाखिर आफुले बाच्चा हुदाँ खाएको स्बाद भएर पनि  होला , एकसिता पनि नछाडी खाना सकाउछ  । 

भोलीपल्ट बिहानै उठेर सराङ्कोट तिर हिडछ । टुडिखेलको छेउ हरिचोकमा सबै साथीहरु जम्मा भई सराङ्कोट तिर लाग्छन । 

सराङ्कोट भनेको ठाँउको नाम हो । कास्की जिल्लामा अबस्थित करिब १६०० मिटरको उचाईमा रहेको छ  । त्यहाबाट धौलागिरी , अन्नपूर्ण , मनासुल हिमाल र पोखरा शहर , फेबाताल हेर्न सकिन्छ । आजकल चाही प्याराग्लाईडिन गर्ने ठाँउको रुपमा पनि चिनिदो रहेछ । 

बिहान बिहानै उठेर , हिडेर जादा त सारै गार्हो भएको थियो तर , ति हिमालहरु हेर्दा , पोखरा शहर , फेबाताललाई माथीबाट हेर्दा अर्कै आनन्द आउदै रहेछ । केही समय त्यहा बसी हिमाल हेरी हेरी चिया पिईरहेका के थिए , एकजना नेपाली टोपी लगाएको खैरे आएर "आई लब पोखरा , आई लब नेपाल , आई लब गोर्खा " भनेर  नजिकैको कुर्सीमा आएर बस्दछ  । 

कालीदासलाई रमाईलो मान्छे रहेछ भनि बोल्न मन लाग्छ र सोध्दछ "तपाई कहाँबाट आउनु भयो " , उसले भन्छ "म बेलायतबाट आएको हु  " ।

अलिअलि नेपाली पनि बोल्दो रहेछ । कुरा गर्दै जादा उ बेलायतको आर्मीपो रहेछ । एक पटक अफ्गानिस्तान पनि गएको , त्यो बेला गोर्खा आर्मीहरुसग काम गर्ने मौका पाएको , त्यही भएर गोर्खालीहरुको देश आउन र , यो हिमालहरुमा ट्रेर्किन्ग गर्न पनि मन लागेको थियो , त्यसैले आएको भनेर भन्छ । 

कालीदास मन भित्रबाटै खुशी हुन्छ , आफ्नो देशलाई मन पराउने बिदेशी नागरिक देखेर । हामी नेपालीहरु प्रर्येक दिन देशबाहिर गईराखेका छौ तर त्यही हिमाल , पाहाड हेर्न बिदेशीहरु र गोर्खाहरुको सस्कृर्तीलाई बुझ्न हाम्रो देश आइरहेका छन । हामी युबाहरुले केही सोच्ने बेला आएको जस्तो पनि लाग्छ । तर आफुनै बिदेशमा बसिराखेका हुनाले साथीहरुलाई यस्तो कुरा भन्न चाही सक्दैन । तर एक न एक दिन आफ्नो देश फर्की , आफ्नो देशलाई सेबा गर्छु भनि मनमनै कुरा खेलाईरहन्छ । 
केहीसमय पछि सबै जना पोखरा फर्कन्छन । फर्कने क्रममा सराङ्कोटमै बस्नुहुने फुपु दिदिको घरमा यसो छिर्छ । 

दिदि पनि बिदेशबाट आएको भाईलाई देखेर खुशी हुन्छिन । चिया पान गरि कालीदास घर तिर फर्कन्छ । साथीहरु पनि आफ्नो बाटो लाग्छन । आफ्नो घर- परिबार र नातेदारहरुलाई सकेसम्म भेट गर्नु पर्छ भन्ने मान्यता थियो कालीदासको । 

पोखरा गएको तेस्रो  दिन चाही " पिस ट्यामपल " , " बिन्ध्याबासीनी मन्दिर " ," गुपतेश्बर गुफा " , " डेबिज फल " , " मनिपाल क्याम्पस नजिकबाट देखिने सेती गन्डकी " , " महेन्द्र गुफा " , र चौथों दिन मा " बेगनास ताल " ," रुपा ताल " पनि जान्छ । 

यसरी आन्तरिक पर्यटन प्रर्बधन गर्नु आफ्नो क्रर्तब्य ठानेर कालीदासले आफ्ना पुराना साथीहरुका साथ पोखराका ठाँउहरु धुम्न गएको रहेछ । 

आफ्नो देशको बारेमा अरुलाई केही भन्नको लागी , आफ्नो देशलाई नजिकबाट बुझ्न जरुरी र त्यसको लागी यात्रा गर्नु जरुरी छ भन्ने मान्यता थियो कालीदासको । 

साथसाथै यसले देशको आन्तरिक पर्यटन प्रर्बधन गर्नको लागी सहयोग पनि मिल्छ । बिदेश धुम्न जानु पनि राम्रो हो तर एकपटक आफै जन्मेको देश धुम्नु पनि त्यतिकै राम्रो हो जस्तो लाग्छ । .........

कथा अनि व्यथा भाग २५ । “ जापानी लाहुरेको नेपाल यात्रा ”

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भित्रको ट्याक्सी चढ़ी सामाखुशी ( कपुरधारा ) मा बस्ने फुपु दिदिको घरमा जान्छ । दिदिभिनाजु पनि धेरै पछि भाईलाई भेटन पाएर होला दन्ङ् परिरहुनु भएको थियो । साना - साना बहिनीहरु पनि बिदेशबाट आएको मामाको छोरालाई देखेर खुशी भएका थिए । जापानबाट लिएर गएको चकलेट खादै ,घर छेउछाउका साथीहरुलाई हाम्रो जापानको दाई आउनु भएको छ भन्दै सुनाईरहेका थिए । यता फेरी कालीदास पनि बहिनीहरुलाई हेरी आफ्नो बाल्यकालका सम्झना गरिरहेको थियो । मान्छेको जिन्दगीमा सबैभन्दा रमाईलो क्षणनै बाल्यकालहो जस्तो लाग्छ । केही चाहियो त रोईदिए भयो , कता जान पर्यो त चर्को सोरले कर गरे भयो ...।

त्यसपछि नयाँ सडकको ट्राभल एजेन्सी तिर जान्छ । नेपालमा छदाँ आफु पनि त्यही काम गरेकाले बरिपरिका मान्छेहरु सबै चिनेको थियो । नेपालमा छदाँ चिया खाने नुच्छे पासाको पसलको चिया पिउदा , आफ्नो काठमाण्डु बसाईको ३-४ बर्षका झलकहरु झलझली मनभरि छाएर आउछ  । पुराना यादहरुको साथ , पुरानै स्बादको चिया पिउदा  ,त्यती बेलाको समय अर्थात १५-१६ बर्षको उमेरमा फर्केन पाएको जस्तो लाग्छ । 

त्यही नयाँ सड़क , खिचापोखरी ,  भोटेबाहाल , बसन्तपुर , इन्द्रचोक घुम्दा , जापानमा बिताएका दुखहरु सबै मेटीएको जस्तो लाग्छ  । आख़िर आफ्नो जिबनको अमुल्य समय बिताएका ठाउँ भएर होला । 

अनि बेलुका ११-१२ क्लास सन्गै पढेको साथीहरु मनोहर र प्रर्लादलाई पनि भेंटन जान्छ । तिनजना एकदमै मिल्ने साथी थिए , एकबेला हिन्दी फिल्म " दिल चाहाता हे " भन्ने हेरी , तिनैजना आकास (अमिर खान), समिर (सेयफ अलि खान),सिध्दार्थ (अक्क्ष खन्ना) जस्तै साथी हुनुपर्छ , कमसे कम बर्षमा एकपटक त भेटन पर्छ है भनेर भनेका पनि थिए । 

समय कति परिवर्तनशिल रहेछ , सोचेको कुरा त पुरा भएन । बर्षमा एकपटक भेटन त परै जाओस , फोन सम्म पनि गर्न सकेका छैनन । मान्छेको ज़िन्दगी कहिले कहाँ पुग्छ थाहा हुदो नरहेछ । यस्ता अतितका कुराहरु गर्दै तिनजनाले बसन्तपुरको क्याफेमा समय बिताउछन । नेपाल आएको पहिलो दिन यसरी सक्कीहाल्छ । 

दोस्रोदिन ( भोलीपल्ट )  बिहानको फल्लाईटमा पोखरा तिर  जाने योजना बनाएको थियो  । करिब ३० मिनेटको फल्लाईट थियो । काठमाण्डुमा भन्दा पोखरामा धेरै समय बिताएकाले , जन्मथलों पनि भएकाले  होला , पोखरा जाने भन्ने बितिक्कै आखा रसाएर आउछन । 

कसैले बेलाएर , कहिले आईस ? ,कसैले दुब्लाएछस त ? , कसैले गोरों भएछस त ? , कसैले कति पैसा कमाईय तनि ? , कसैले बिबाह कहिले गर्ने हो भनि प्रश्न गरे  । बल्ल आफ्नो जन्मथलो आएजस्तो लाग्छ उसलाई ।

यति एयरलाईन्सको फल्लाईट थियो त्यो । सम्योग वस त्यस  फल्लाईटको एयर होस्टेजपनि कालीदासको साथीनै हुन्छे । ११-१२ क्लास सन्गै पढेको साथी थिई उ । दुबै जना यस्तो तरिकाले भेट भएकाले दन्ग परेका थिए । उसको काम भएकाले त्यती कुरा गर्न त पाउदैन तैपनि , आफ्नो साथीलाई यसरी भेटन पाउदा कालीदास छक्क परिराखेको हुन्छ । कहिले पटक पटक फोन गर्दा पनि मान्छेहरु संग भेटन पाईदैन , तर कहिले चाही आफ्नै सुरमा हिडिरहदा पनि भेट भईहाल्छ । यो संसार पनि अच्चम्मको छ । 

छोटों फल्लाईट भएकाले केही समयमा नै पोखरा पुगीहाल्छ । झर्ने बितिकै निलो आकासमा सेतो माछापुच्छ्रे , साना साना घरहरु  र स्वच्छ मिठो हाबाको महसुस गर्छ । 

बिमानस्थलमा बुबा लिन आउनु भएको थियो । बुबासगै ट्याक्सीमा चढी जन्मथलो तिर लाग्छ । घरमा हजुरआमा , आमा , दिदिहरु , बहिनी कालीदासलाई पर्खीरहेका थिए । घरमा पुगेपछि हजुरआमाले आखा भरि आँसु गरि नाती भनेर भन्नुभयो  । कालीदासको पनि धेरै पछि हजुरआमा , बुबा - आमा र घर-परिबार संग भेटन पाउदा हर्षका आँसुले आँखा भिझीसकेको थियो । 

केहीसमय कुराकानी गरि यसो टोल बरिपरि धुम्न जान्छ । आफुले बाल्यकाल बिताएका टोलमा  हिडदा कसैले बेलाएर , कहिले आईस ? ,कसैले दुब्लाएछस त ? , कसैले गोरों भएछस त ? , कसैले कति पैसा कमाईय तनि ? , कसैले बिबाह कहिले गर्ने हो भनि प्रश्न गरे  । बल्ल आफ्नो जन्मथलो आएजस्तो लाग्छ उसलाई । जापानमा यस्तो कहा हुन्छ र , छेउको मान्छे ले ख़ाओस , नखाओस , सुतोस , नसुतोस , कसैलाई मतलबनै हुदैन ।

अनि फेरी , एकजना दाजुले हिडदै गरेको कालीदासलाई बेलाएर , आफ्नो आमा - बुबालाई माया गर्नु पर्छ है । बिदेशमा गएर , त्यहाँको रहनसहनमा रमाई , नेपाललाई , आफ्नो घर परिबारलाई बिर्सनु हुदैन , फलानाको छोरा पनि जापान गएको , त्यहीको केटीसित बिबाह गरि , अहिले त घरतिर फोन पनि गर्दैन अरे , पैसा पनि पंठाउदैन अरे , त चाही त्यस्तो नभएस , राम्ररी पढेर , ठुलो मान्छे भएर , आमाबुबालाई पाल्नु , आफ्नो परिबारलाई , आफ्नो बिगतलाई र आफ्नो उधेश्यलाई ( भबिष्यलाई ) कहिल्यै  नबिर्सिनु भनेर सल्लाह दिनु हुन्छ । 

जापानमा आएर आफुले आफ्ना बुबा-आमा , हजुरआमा , दिदि बहिनी संग समय बिताउन नपाएको तर त्यसको बदलामा नेपालबाट बाहिर निस्कदा , अझ आफ्ना परिबारको महत्व , आफ्नो क्रर्तब्य , नेपालको राम्रो पक्क्ष - नराम्रो पक्क्ष दुबै थाहा पाएको । जिन्दगीमा केही पाउनको लागी केही गुमाउनु पर्ने रहेछ भनेर भन्छ

त्यो सल्लाहले मननै छुन्छ कालीदासको  र मैले कहिल्यै आफ्नो अतितलाई , आफ्नो परिबारलाई र आफ्नो उधेश्यलाई ( भबिष्यलाई ) बिर्सने छैन भनेर जबाफ दिन्छ । 

 त्यसपछि साथीलाई भेटन  पृथ्वीनारायण बहुमुखी क्याम्पस ट्याक्सीचोक तिर लाग्छ । दुबैजना क्याम्पस अगाडीको क्याफेमा बसी चिया र चना खादै कुराकानी लाई अगाडी बढाउछन ।

अहिले म नेपालमा नै बसि , आफुले सकेको काम गर्न पाउदा सारै खुशी छु । हामी जस्ता युबाहरु सबै बिदेश गए कसले देश बनाऊने यार भन्ने कुरा गर्दछ । 

त्यो साथी र कालीदास एउटै स्कुलमा पढेको थिए । बाल्यकाल सन्गै बिताएका थोरै साथीहरु मध्येको एक थियो । कालीदास एस एल सी सकाएर काठमाण्डु गई , केही समय पछि जापान गएको थियो , उ साथी चाही पृथ्वीनारायण बहुमुखी क्याम्पसको अगाडी पुस्तकालय चलाउदै , आफ्नो बुबा आमाले गर्ने खेतीपातीको सहयोग गर्दै आएको रहेछ । 

जापानमा आएर आफुले आफ्ना बुबा-आमा , हजुरआमा , दिदि बहिनी संग समय बिताउन नपाएको तर त्यसको बदलामा नेपालबाट बाहिर निस्कदा , अझ आफ्ना परिबारको महत्व , आफ्नो क्रर्तब्य , नेपालको राम्रो पक्क्ष - नराम्रो पक्क्ष दुबै थाहा पाएको । जिन्दगीमा केही पाउनको लागी केही गुमाउनु पर्ने रहेछ भनेर भन्छ  । साथीले पनि म चाही बिदेश गएर , नयाँ कुरा बुझ्ने र सिक्न त सकिन तर , आफ्नो देशमा , आफ्नो बुबा-आमा संग , साथीहरु संग कुरा गरि दिन बिताउन पाएको छु । बुबा-आमाको खेतीपातीमा आधुनिकिकरण गर्ने प्रयास गरेको छु । आफ्नै सानों तिनो पेसा पनि गरेको छु । मलाई पनि बिदेश गएर यो गरम , त्यो गरम भन्ने चाहाना त थियो तर , अहिले म नेपालमा नै बसि , आफुले सकेको काम गर्न पाउदा सारै खुशी छु । हामी जस्ता युबाहरु सबै बिदेश गए कसले देश बनाऊने यार भन्ने कुरा गर्दछ । 

त्यो कुरा सुनेर कालीदास एकछिन स्तब्द हुन्छ ,साथीले आफ्नै देशमा केही गरीरहदा , सकेको प्रयास गरीरहदा आफुले चाही के गरेको होला भनि आफुले आफुलाई मनमनै प्रश्न गरिरहेको हुन्छ । साथीले भनेको कुरा पनि ठिकै हो तर बिदेश जानु नराम्रो चाही होईन है , नयाँ कुरा सिक्ने र अन्तिममा नेपालमा नै फर्केर केही गर्नु अझै राम्रो भनेर आफ्नो भावना ब्यक्त गर्दछ । यस्ता कुरा गर्दा गर्दै साँझ  परि हाल्छ , बेलुका आठ बजेको थियो । साथीले अब रात परि सक्यो यहाँ बस्ने भए बस नभए छिटो घर फर्कदा राम्रो हुन्छ भनि सल्लाह दिन्छ । जापानको जस्तो थिएन , लेड सेडिन भएकाले बाटो पनि अध्यारो हुने र बिदेशबाट आएको भनेपछि नराम्रो मान्छेहरु पछि लाग्न सक्छन भन्ने उसको भनाई थियो । त्यो कुरा सुने पछि कालीदास पनि आफ्नो घर तिर फर्कने निर्णय गर्दछ । पहिलो दिन यसरी सक्कीहाल्छ । 

भोलीपल्ट चाही बिहानको करिब ६ बजेतिर बिउझीहाल्छ ।
हजुरआमा बिहानै उठेर , नुहाई- धुबाई गरि , पुजा पाठ गरि सक्नु भएको थियो । घरको कोठाबाट माछापुच्छ्रे पनि छर्लन्गै देखिन्थ्यो । बच्चा हुदा चाही सधै देखी राखेको भएर त्यो माछापुच्छ्रेको केही महत्व नै थिएन । तर अहिले धेरै पछि त्यति राम्रो माछापुच्छ्रे हेर्न पाएकोले गर्दा होला , बारतलीमा गएर फोटो खिच्न सुरु गरेको थियो । छिमेकीका दाईले " ए कालीदास के को फोटो खिंच्दै हो ? , बिदेशी जस्तै भएछस त भनेर भन्नु भयो । कालीदासले केही जबाफ नै दिन सक्दैन , मुसुक्क हास्छ र भान्छाकोठामा फर्कन्छ । 

त्यसपछि हजुरआमाको हातको चियाबाट आफ्नो दोस्रो दिन सुरु गर्छ । 
क्रमस...

Saturday 12 March 2016

कथा अनि व्यथा भाग २४ । " नेपाल फर्कदा ...."

नेपाल फर्कने बिमान आउने टर्मिनल नजिकैको बिष्राम स्थल तिर गई , त्यहा राखिएको सोफामा केही समय आराम गर्न के लागेको थियो । एक जना नेपाली साथी संग भेट हुन्छ । 
त्यो नेपाली नागरिक पोखरा स्थाई घर भई , हाल अस्टेलियाको सिडिनीमा पढदै , काम गर्दो रहेछ । दुबै जनाको उमेरमा पनि घेरै नजिक रहेछन । नेपालमा हजुरबुबा बिरामी भएकाले नेपाल फर्कन लागेको रहेछ । हजुरबुबाको कुरा गर्दै गर्दा , कालीदासले पनि मनमनै केही बर्ष अगाडी स्बर्गबास हुनु भएको आफ्नो हजुरबुबाको याद गर्छ । मनका भित्ताहरुमा हजुरबुबाका तस्बिरहरु भरिएका आएको थियो  । सायद यो विश्वमा कालीदासलाई सबैभन्दा बढी माया गर्ने , हजुरबुबा नै  हुनुहुन्थ्यो । कालीदास जापान आउनु आगाडी , नेपालमा छदा , कालीदासको आँखाको अगाडी नै हजुरबुबा स्बर्गबास भएको थियो । सिन्गापुर च्यान्गी  अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भेटेको नयाँ साथीसंग कुरा गर्दा गर्दै , आफ्ना पुराना यादहरु सम्झन्छ पुग्छ । साथीलाई पनि हजुरबुबा , बिरामी हुनु हुन्छ भने , केही समय नेपाल बसी स्याहार सुसार गर्दा राम्रो हुन्छ होला , फेरी फेरी यो समय फर्केर आउदैन , मैले अब चाहेर  पनि आफ्नो हजुरबुबाको स्याहार- सुसार गर्न पाउदिन , भनि मनबाटै सल्लाह दिन्छ । यस्ता कुराहरु मनबाटै गर्दै जादा दुई जना अझ नजिक हुन्छन । 
त्यसपंछि अस्टेलियाको जिबनसैली र जापानको जिबनसैलीका कुराहरु गर्दै जान्छन । कालीदासले जापान भनेको काम गर्ने ठाउ रहेछ , पढने ठाउ नरहेछ , जति बसे पनि गाईकोकुजिन ( बिदेशी )को रुपमा मात्र चिनिन्छ , यो देशका नागरिकहरुले बिदेशी नागरिकहरुलाई फरक द्रष्टिकोठले हेर्ने गर्छन अर्थात नराम्रो नजरले हेर्ने गर्छन । आजकल जापानको भन्दा अरु कुनै देश ठिक हुन्छ जस्तो लाग्छ , अस्टेलिया कस्तो छ होला भनि प्रश्न गर्दछ । 
त्यो साथीले पनि अस्टेलिया चाही बिदेशीहरुले बनाएको देश भएकाले त्यती गार्हो त छैन , तैपनि बिदेश भनेको बिदेशनै हो , आफु राम्रो भएपछि , आफ्नो ख़याल राम्रो भएपछि सबै राम्रो हुदै जान्छ होला , त्यसैले आत्मसन्टुष्टी हुनु पर्छ , त्यही हो जिबन भनि आफ्नो उत्तर फर्काउछ ।  तर यदि तपाई अस्टेलियाको बारेमा बुझ्न चाहानु हुन्छ भने एउटा साथी छ भनि , हाल  अस्टेलियामा बस्ने साथीको सम्पर्क नम्बर दिन्छ । दुईजना कुरा गर्दै - गर्दा नेपाल जाने बिमान पनि आईपुग्छ र  दुबैजना बिमान तिर लाग्छन । 
कालीदासपनि अघि त्यति आराम गर्न नपाएकोले गर्दा होला ,सिटमा पुग्ने बितिक्कै भुसुक्कै निदाईहाल्छ । निध्रा खुल्दा त बिमान पनि नेपालको आकासमा पुगिसकेको हुन्छ । हवाईजहाज़को स्यानो झ्यालबाट नेपालका साना साना धरहरु देखिन थालिसकेका थिए  । कालीदास पनि दन्ङ् परिरहेको हुन्छ । कतिखेर नेपालको भुमीमा टेकम जस्तो भईरहेको थियो। 
केही समयमानै हवाईजहाज़ त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गर्दछ । त्यसपछि कालीदास पनि आफ्ना सामानहरु बोकी स्यानो बसमा चढ़छ । 
त्यति बेला कालीदासले आफुले सोचेको भन्दा फरक नेपाल पाउछ । नेपालको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भित्रको बस थियो त्यो , खै के हो पेट्रोल हो ,  कि डिजल हो गनाईरहेको थियो , बसमा पनि किन हो कुन्नी हिन्दी गीत धन्काईएको थियो । विमानस्थल भित्रको शौचालय पनि त्यतिकै फोहोर थियो । यस्ता कुराहरुले एक छिन , म कतै भारतमा त आएको छैन जस्तो हुन्छ कालीदासलाई । 
अंग्रेज़ीमा भनिन्छ , फल्ट ईम्प्रेसन ईज लास्ट ईम्प्रेसन , नेपाल धुम्न आउने पर्यटकको फल्ट ईम्प्रेसननै यस्तो भएपछि ...भनेर मनमनै सोच्दछ । 
त्यसपछि ईमिग्रेसन तिर लाग्छ । ईमिग्रेसनको मान्छेहरुको ताला देखेर छक्क पर्छ । न त बोली मिठो छ , न त सेबा राम्रो छ , त्यस माथी फोहोर न फोहोर कपड़ा लगाएर काउन्टरमा बसेका छन , पासपोर्टमा एराईभलको स्टाम्प हान्नु पर्ने , उल्टो हान्छ फेरी अनि भन्छ , भाई जापानबाट हो ? , पैसा कमाईयो होला नी । 
नेपाल फर्कन पाएको छैन यति धेरै तिता अनुभब गरिसक्दछ  कालीदास । आफु त यो देशमा जन्मेको भएर यहाको बारेमा थाहा छ । ति बिचारा बिदेशीहरुले के सोचीराखेको होलान जस्तो लाग्दछ । 
त्यस पछि लगेज लिने भबन तिर जान्छ । लगेज आउने भबन पनि अस्त ब्यस्त अबस्थामा थियो । बल्ल बल्ल आफ्नो लगेज फेला पारी , अन्तिममा प्रहरीको चेकिन्ग तिर जान्छ  । जापानको बिकट गाउका रेल स्टेसनमा हुने सुबिधाहरु पनि , हाम्रो देशको एकमात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा थिएन । कालीदास अध्यारो मुख लगाएर आफ्नो पालो कुरीरहेको थियो । त्यसपछि , एउटा प्रहरीले सामान बढी भएकोले होला , के छ भित्र , भनि चाहिने नचाहिने प्रश्न गर्दछन । नबिराउनु नडराउनु भन्या जस्तो केही गल्ती नै गरेको छैन किन डराउनु पर्यो भनि कालीदास पनि निर्धक्क भएर सम्पुर्ण प्रश्नको उत्तर दिन्छ । 
बल्ल बल्ल २ धन्टा जतिमा विमानस्थलको बाहिर आईपुग्छ । बाहिर पनि मान्छे त्यतिकै , ट्याक्सी डाईभर पनि त्यतिकै , टार्भल एजेन्सीका मान्छेहरु पनि त्यतिकै । सबैलाई हतार भईरहेको छ , लाईल लाग्ने चलन नै छैन । 
कालीदास आफ्नो ३-४ बर्षको जापान बसाई पछि नेपाल फ़र्क़दा आफ्नो देशका नराम्रा पक्क्ष पहिलो दिनमा नै थाहा पाउछ । 
त्यस पछि नया बानेस्बरमा बस्ने फुपु दिदिकोमा जान्छ ।  
क्रमस.......

Tuesday 8 March 2016

कथा अनि व्यथा भाग २३ " कहिले बन्ला सिन्गापुर "

यो महिनाका दिनहरु पनि सकिन लागीरहेको थियो । अर्को महिना नेपाल जाने योजना भएकोले कालीदास अत्यन्तै खुशी भईरहेको हुन्छ । नेपाल फर्कने भन्ने बितिक्कै कालीदासको आखामा हर्सका आशुहरु भरिएर आउछन , जति सुकै बिदेश बसेपनि आफ्नो देशनै प्यारों हुदो रहेछ । सायद बिदेशमा हुनुहुने  सबै नेपालीहरु पनि कालीदासको जस्तै सोच राख्नु हुन्छ होला । हामी नेपालीहरु पढाईको लागी , आर्थिक रुपमा सम्पन्न हुनको लागी अथबा अरु कुनै कारणले प्रर्तेक दिन बिदेशी भुमीमा पाईला टेकीरहेका छौ ।

बिदेश नजादा सम्म चाही ,कतिखेर बिदेश जाउ भनेको जस्तो हुन्छ तर जब बिदेशमा गएर दुई चार बर्ष बसोबास गरिन्छ , आफ्नै देश फर्कन मन लाग्छ , जति सुकै गरिब देश भएपनि आफ्नो देशनै प्यारों लाग्छ । जसो गर जे गर जता सुकै लैजाउ मलाई , यो मन त मेरो नेपाली हो भन्ने १९७४ ए डीको गीत जस्तो छ हामी नेपालीहरुको मन ।

नेपाल गएर सांथी भाईहरु संग अलिअलि ख़र्च पनि गर्नु पर्यो , आफ्ना नातेदारहरुलाई अलिअलि उपहार पनि लिएर जानु पर्यो । त्यसैको लागी आरुबाईतो ( पार्ट टाईम जब ) लाई प्रार्थमिकता दिईरहेको थियो । बेलुका बाट बिहान सम्म काम गर्ने , त्यसपछि दिउसो सुत्ने , अरु मान्छेहरु भन्दा बिपरित जिबन बिताईरहेको थियो । बेलुकाको समयमा काम गर्दा तलब अलि बढी हुने भएकाले , गार्हो भएपनि , अरु मनिसहरु भन्दा बिपरित जिबन रोजेको हुन्छ । हेर्दा हेर्दै नेपाल जाने समय पनि आईहाल्छ ।

२००८ को ४ महिना २ गते कालिदास नेपाल जाने टिकट काटेको थियो । नेपाल जाने दिनको एक दिन आगाडी नेपालमा बस्नु हुने हजुरआमा , बुबा , आमा , बहिनी फुपु दिदि भिनाजु र साथीहरुको लागी सानों तिनो उपहार लिएर जानको लागी  किनमेल गर्दछ । नेपालमा अलिकति समान लगीदिनु पर्ने भएकाले त्यही बेलुका टोकियोमा बस्नु हुने नातेदारकोमा जान्छ । हामी नेपालीहरु बिदेशबाट आफ्नो देश फर्कदा नातेदारहरुको सामान पनि लगिदिने चलन भएकाले कालीदास त्यहा गएको थियो । यो हामीहरुको एक अर्कालाई सहयोग गर्ने प्रचलन , हामीहरुको राम्रो पक्क्ष हरुमध्येको एक पनि हो । यस्तो पर्था अरु देशमा सायद पाईदैन । जापानमा पनि मलाई लाग्छ , यस्तो प्रथा छैन , सके सम्म जापानिजहरु अरुहरु संग सम्लग्न हुनु चाहदैनन , सामान लगिदिने कुरा त परै जाओस ।

भोलिपल्ट नेपाल जाने फल्लाईट भएकाले , तयारी पनि गर्नु पर्यो भनि नातेदारकोमा त्यती नबसी फर्कीहाल्छ ।

भोलि टोकियोको नारीता बिमानस्थलबाट रातीको फल्लाईट थियो । जापान आएपछि पहिले पटक नेपाल फर्कन लागेकोले गर्दा होला , कति खेर नेपाल पुगौला र साथीहरु संग भेटैला जस्तो भएको थियो  । शरीर जापानमा भएपनि मन चाही नेपाल पुंगी सकेको थियो । जन्मेको ठाउ , बाल्यकालमा धुमेको ठाउहरु , आफुले पढेको स्कुल , साथीहरु संग बिताएका एक एक पलहरु झलझली मनमा आईरहन्छ ।

नारीता अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल पुंगी नेपाल जाने मध्यरातको फल्लाईटको पर्खाईमा बसीरहेका थियो । केही समय पछि हवाईजहाज़ पनि आईहाल्छ र नेपाल जानको लागी पहिलो गन्तव्य सिन्गापुर तिर लाग्छ । बेलुका भएकाले तुरुन्त निदाउन , सायद थाकेको भएर पनि होला  ।

नेपाल जाने फल्लाईट सम्म केही समय भएकाले  सिन्गापुर च्यान्गी  अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलभित्र घुमघाम गर्दछ । विमानस्थल पनि सारै फराकिलो र ट्रार्नजिट एरियामा विश्बका प्रख्यात ब्रान्डका पसलहरु , रक्सीका पसलहरु , कस्मेटिक सामानहरु , रेस्टुरेन्टहरु , खेल्नेठाउहरु र सिन्गापुरका ओमियागे ( उपहारहरु )  कर छुट गरिएको रकममा किन्न पाईने भएकाले होला ,  प्रायजसो पसलहरुमा किनमेल गर्ने मान्छेहरुको भिड थियो । सिन्गापुरमा धुम्न नआएका मान्छेहरु जसले यो विमानस्थल ट्रार्नजिट गरि अरु देशमा जान्छन , तिनीहरुलाई पनि आफ्नो देशमा किनमेल गराउनको लागी
यस्तो प्रणाली ( बिमानस्थल ट्रार्नजिट एरिया भित्रै , कर छुट्मा किनमेल गर्न पाईने प्रणाली ) सोचेको हुनु पर्छ । यसले सिन्गापुरका नागरिकहरुलाई पनि रोज़गार दिएको र देशको अर्थतन्त्रलाई पनि सहयोग मिलेको हुनु पर्छ जस्तो लाग्छ कालीदासलाई ।

यसबाट नेपालले पनि सिक्ने कुराहरु घेरै छ  । हाम्रो त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल लाई पनि फराकिलो बनाई यस सिन्गापुर च्यान्गी विमानस्थलको सिको गर्न सकेमा , हाम्रो देशलाई फाईदा हुन्थ्यो कि , नेपालीहरुले रोजगार पाउथे कि , नेपाली सामानहरु अझ बढी बिक्री हुन्थ्यो कि र नेपालमा अझै धेरै प्रर्यटकहरु आउथे कि जस्तो लाग्छ कालीदासलाई ।

त्यसपछि सिन्गापुर च्यान्गी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सम्बन्धी जानकारीहरुको पुस्तक र तस्बिर सन्ग्राहालय भेंटछ र  फल्लाईट सम्म समय भएकाले त्यहाको पुस्तकहरु पढन तिर लाग्छ  ।

यो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल एशियाकै प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरु मध्येको एक रहेछ  । सिन्गापुरको प्रमुख ब्यबसायिक क्षेत्रबाट करिब १७.२ किलोमिटरको दुरामा रहि एशिकाको हबको रुपमा पनि परिचित रहेछ । यस विमानस्थलको पनि आफ्नै इतिहास छ , १९३०-३७ सम्म सेलेता विमानस्थल भनेर , १९३७-५५ सम्म काराना  विमानस्थल भनेर , १९५५-१९८१ सम्म पायालेबा  
विमानस्थल भनेर भनिन्य्थो , त्यसपछि च्यान्गी विमानस्थल भनेर भनिदै आईएको रहेछ । पहिला यो  विमानस्थल पनि हाम्रो नेपालको  त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल जस्तै एउटा मात्र रनवे र सानों यात्री टर्मिनल मात्र रहेछ । समयको परिवर्तन सन्गै बिदेशी बिमानहरु धेरै अबतरण गर्न लागेपछि
यो विमानस्थललाई ठुलो बनाईएको रहेछ । अहिले को कुरा गर्नु पर्दा यो विमानस्थल विश्बकै सुबिधा सम्पन्न मध्येको एकमा पर्दछ । कालीदासले पनि आफ्नो देशको एक मात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको अवश्था सम्झन्छ । रनवे एउटा मात्र , बिमानमा चढदा हिडेर जानु पर्दछ , व्यबस्थापनमा सम्स्या छ , कर्मचारीहरुमा अनुशासन छैन ( पैसाको लागी जे पनि गर्दछन ) , कर्मचारीहरुको पोशाक छैन , चेकिन्ग सिस्टम छ भन्ने मात्र हो राम्ररी चेक गर्दैनन , जस्ता अनगिन्ती समस्या छन ।

यस्ता कुराहरु त गरेर साध्य नै छैन । अलि कति सकारात्मक कुरा गर्नु पर्दा , हाम्रो देश पनि नयाँ नेपाल बनाउनको लागी परिवर्तन तिर लम्किरहेको छ , एक न एक दिन हाम्रो त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल  पनि सिन्गापुर च्यान्गी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल जस्तै बन्नेछ भन्ने कामना र आशा गर्दै आफ्नो टर्मिनल तिर जान्छ ।

अनि टर्मिनल नजिकैको बिष्राम स्थलको सोफामा केही समय आराम गर्न के लागेको थियो । एक जना नेपाली दाजु संग भेट हुन्छ ।

क्रमस .....

Wednesday 2 March 2016

कथा अनि व्यथा भाग २२ "हाम्रो बिदेशआउन पर्ने बाध्यता "

भोलिपल्ट बिहानै उठेर आ आफ्नो कर्म स्थल फर्कने पर्ने  भएकाले , बिहानै उठी सबैजनाले एक अर्का संग बिदाई लिई आ आफ्नो ठाउ तिर फर्कन्छन । कालीदास र क्यानाडाको साथी टोकियो फर्कने सिनकानसेनमा चढ़छन ।
अरु दुई जापानीज साथीहरु ओसाका फर्कन्छन । पछिल्ला दुई तिन दिन सगै घुमेको , रमाईलो गरेको भएर होला , छुटदा सारै नरमाईलो लाग्छ । तर के गर्ने काम पनि गर्नु पर्यो ,  ज़िन्दगी भर घुमेर पुग्ने भए त कति रमाईलो हुन्थ्यो होला भनि मनमनै कुराहरु खेलाईरहन्छ  ।

दुबैजना टोकियो तर्फ लाग्छन । टोकियोबाट कहिल्यै पनि बाहिर नगएको भएर होला , यस पटकको भ्रमणले कालीदास आफ्नो मन र तन दुबै फ्रेस भएको महसुस गर्छ र साथीसंग पनि कहिले क़ाही भ्रमण गर्नु पर्ने रहेछ है  ? भनि प्रश्न गर्छ । साथीले पनि बर्षमा एक दुई पटक भ्रमण गर्ने गरेको कुरा , यस पालीको भ्रमण पनि घेरै रमाईलो र थाकेको शरीरलाई आराम दिलाउन सकेको भन्ने कुरा गर्छ ।

केही घन्टामा नै दुबैजना टोकियो आईपुग्छन । टोकियो को टोकियो एकीबाट दुबै जना आ आफ्नो बाटो लाग्छन ।

कालीदास पनि आफ्नो घर तिर लाग्छ । घरमा पुगेपछि केहीसमय केही नबोली आखा चिम्लेर बस्दछ । हिजो अस्ती साथीहरुसंग घुमेको आज चाही एक्लै भएर होला कस्तो कस्तो , न्यास्रो महसुस गर्दछ ।

दाईगाकु चाही बिदा भएकाले दिउसो घरमानै आराम गरि बसीरहन्छ । बेलुकाबाट बिहानसम्म आरुबाईतो हुन्छ । दाईगाकु बिदा भएकाले अलि आरुबाईतो पनि थपेको हुन्छ । बिदाको बेलामा आरुबाईतो पनि गर्नु पर्यो , अलिअलि भएपनि कमाउन पर्यो भन्ने उधेश्यले आरुबाईतोको समय बढाएको हुन्छ ।

बेलुका काम गर्ने ठाउमा खान्साईको ओमियागे पनि लिएर गई , आरुबाईतोका साथीहरु , सिनियरहरु र जुनियरहरुलाई बाडछ । जापानमा काम बिदा लिएर धुम्न जादा अथबा कतै टाढा घुमेर आउदा ओमियागे ल्याएर बाढने चलन छ । मैले काम बिदा बस्दा तपाईहरुले सहयोग गरिदिनु भएकोमा धन्यबाद भन्ने अर्थ पनि ओमियागे मार्फत ब्यक्त गर्ने गर्दछन ।

बिहान सम्मकाम गरि भोलिपल्ट टोकियोमा नै बस्नुहुने नातेदारकोमा जान्छ । नातेदारकोलागी पनि ओमियागे लिएर आएको हुन्छ ।  नातेदारले पनि "त त जापानीज जस्तै भएचस त ? भनेर भन्छन "। कालीदासले पनि हासी हासी जापानमा आएपछि , जापानीज हुनुपर्यो नि भनेर भन्छ ।
यो ओमियागे लिएर आउने भन्ने संस्कृति कालीदासलाई पनि सारै मन पर्छ रे ।
ओमियागेलाई अरु शब्दमा  मियाको , दोसान , तोसान पनि भनिन्छ । आफ्ना साथीहरुलाई र नातेदारहरुलाई बाड़ने उधेश्यले यात्रा गन्तव्यमा किनमेल गर्नुलाई ओमियागे भनिन्छ । तेमियागे भनेर भन्ने चलन पनि छ । यात्रा गन्तव्यमा जादा , त्यहा गरेका कुरा कानीहरु र अनुभवहरु , फर्केर आएर भन्नुलाई ( सुनाउनुलाई ) ओमियागे बानासी भनेर भन्दछन । यो संस्कृति जापानको प्रचिनकाल देखी नै चलिआएको परम्परा हो । सायद यस्तो संस्कृति जापान बाहेकका देशहरुमा छैन होला ।

नातेदारकोमा गएर कुरा गर्दा गर्दौ केही समय अगाडी टुरिस्ट भिषामा जापान आई काम गरेको , अहिले भिषा सकिएकोले ओभरस्टे भएको साथीलाई प्रहरीले  प्रकाउ गरेको खबर सुन्छ । कालीदासको मिल्ने साथी थियो त्यो मान्छे , त्यसैले पनि होला , सरै नरमाईलो भएको जस्तो गर्दछ ।

अनि केहीसमय अगाडी टोकियोको तोगोसी गिन्जा र निसी कोयामा भन्ने ठाउमा भएको घटनाको बारेमा पनि सुन्छ  । त्यति बेला (२००४ - २०१०) निसीकोयामा र तोगोसी गिन्जा भनेको अहिलेको ( २०१४ - २०१६ ) सिन ओकुबो भनेको जस्तै नेपालीहरु धेरै बस्ने ठाउ थियो । त्यहा नेपाली सामान बेच्ने पसलहरु पनि धेरै थिए र नेपालीहरु पनि धेरै बस्दथे , कालीदास पनि एकपटक निसिकोयामा एकि नजिकैको तरकारी पसलमा काम गर्न इन्टरब्यु दिन गएको थियो । त्यहा काम गर्ने करिब २० जना नेपालीहरुलाई प्रहरीले ( ईमिग्रेसनले ) प्रकाउ गरि , नेपाल फिर्ता पठाईदिएको रहेछ । त्यतीबेला लिगल मान्छेहरु भन्दा ईलिगल अर्थात ओभरस्टे धेरै थिए ।

केही मान्छेहरु यस्ता रहेछन कि , जसले त्यतिबेलाको १० लाख जति तिरेर जापान टुरिस्ट भिषामा आएका रहेछन । बिचराहरु जापान आएको ४-५ महिनामा नै प्रहरीको ( ईमिग्रेसनको ) प्रकाउमा परेका रहेछन । जापान आएको पैसा तिर्न नपाऊदै बिचराहरु नेपाल फर्कन पर्यो । अहिले ( २०१६ ) को जस्तो थिएन पहिला , बल्ल बल्ल नेपालीलाई भिषा दिन्थ्यो , त्यहीपनि टुरिस्ट भिषा ३ महिना पछि लुकेर काम गर्न पर्दथ्यो । यो ख़बर नातेदारको मुखबाट सुन्ने बितिकै कालीदास दुखित हुन्छ । भोलिपल्ट नै सिनागाबा अध्यागमन बिभागमा गई प्रकाउ परेको साथीलाई भेटन जाने  निर्णय गर्दछ ।

हामी नेपालीहरु आफ्नै देशमा केही गरौ भनेर सोच्दैनौ , बिदेश जाने पैसाले नेपालमा नै केही गर्न पाईने  भए भनेर मनमनै सोच्दछ कालीदासले।

हाम्रो नेपालमा नै केही गर्छु भन्यो भने रिण कसैले नपत्याउने , बिदेश जान्छु भनेपछि रिण सबैले पत्याउने नराम्रो बाताबरण छ , अचन्मको देश छ । यसमाथी नेपालमा दुख गरेर खेतिपाती गर्यो , गाईबस्तु पाल्यो भनेपछि जब साग सब्ज़ी बेच्ने बेला आउछ , जब दुध बेच्ने बेला आउछ , हाम्रा राजनेताहरुले नेपाल बन्द गरिदिन्छन अनि बिदेश नगएर के गर्ने । भन्ने कुराकानी नातेदार संग गर्दछ ।

यस्ता कुराकानी गरि त्यो दिन नातेदारकोमानै बिताउछ ।

क्रमस.....

सिनकानसेन:बुलेट रेल
ओसाका:जापानको शहरको नाम
टोकियो:जापानको राजधानी
दाईगाकु: विश्वविद्यालय
आरुबाईतो:पार्ट टाईम जब
खान्साई:क्षेत्रको नाम
ओमियागे:कोसेली
मियाको , देसान , तोसान:कोसेली
तेमियागे:कोसेली
ओमियागे बानासी :कुराकानीको कोसेली
टुरिस्ट भिषा :पर्यटक भिषा
ओभरस्टे: अवैध रुपमा बस्नु
तोगोसी गिन्जा र निसी कोयामा : टोकियोको ठाउको नाम
एकि: स्टेसन
सिन ओकुबो :टोकियोको ठाउको नाम
इन्टरब्यु: अन्तर बार्ता
लिगल मान्छेहरु : बौधानिक रुपमा बस्नु
ईलिगल: गैरकानुनी
ईमिग्रेसन:अध्यागमन बिभाग